Remont konstrukcyjno-konserwatorski bramy wjazdowej na terenie założenia parkowo pałacowego w Mosznej tzw. Brama z Gladiatorami

Gmina Strzeleczki w grudniu 2011r. zakończyła realizację inwestycji p.t. „Remont konstrukcyjno-konserwatorski bramy wjazdowej na terenie założenia parkowo pałacowego w Mosznej tzw. Brama z Gladiatorami.” Projekt ten był dofinansowany z Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 w ramach działania „Odnowa i rozwój wsi”. Całkowity koszt wykonania prac wyniósł 177 717,50 zł, gmina otrzymała dofinansowanie w wys. 50% kosztów kwalifikowanych, t.j. 88 858 zł.

Opis i historia obiektu

            „Brama z gladiatorami” – brama wjazdowa na teren założenia parkowo-pałacowego w Mosznej powstała na przełomie XIX i XX w. w stylu neoklasycystycznym. Składa się z rzeźb gladiatorów odlanych w brązie i pylonów – filarów zbudowanych z surowych wapiennych ciosów. Brama znajduje się na osi pałacu od strony południowej, u wylotu reprezentacyjnej alei parkowej, obsadzonej kasztanami i dębami.

            Twórca rzeźb gladiatorów Fritz Heinemann, berliński rzeźbiarz działający na przełomie XIX i XX wieku jest również autorem rzeźb lwów usytuowanych na obmurowaniu z ciosów wapiennych, tworzących drugą bramę wjazdową do parku.

            Pylony bramy wjazdowej mają kształt dwóch czworobocznych masywnych filarów, obłożonych wapiennymi, prostokątnymi ciosami o rustykalnej powierzchni, zwieńczonych szerszym oczepem – psełdogłowicą. Na pylonach, na niskich postumentach, posadowiono dwie duże pełnoplastyczne postaci gladiatorów, zwróconych ku sobie. Obydwie postacie w identycznych, dynamicznych pozach, sugerujących przygotowanie do walki: nogi ugięte, sylwetki pochylone do przodu, w prawych dłoniach tarcze, w lewych miecze. Jak przystało na rzeźby nawiązujące do antyku, sylwetki gladiatorów są nagie, wysmukłe, muskularne, twarze młodzieńcze o wyrazistych rysach.

Przebieg renowacji

1. Widok z przodu bramy – widoczne liczne zanieczyszczenia atmosferyczne na kamiennych pylonach oraz nawarstwienia korozji na powierzchni rzeźb.
   
   
   
2. Pylon wschodni, widok z tyłu – widoczne nawarstwienia zanieczyszczeń atmosferycznych na kamiennym pylonie oraz korozja metalu rzeźby gladiatora.
   
   
   
3. Pylon zachodni, widok z tyłu – widoczne nawarstwienia zanieczyszczeń atmosferycznych na kamiennym pylonie oraz korozja metalu rzeźby gladiatora.
   
   
   
4. Rzeźba gladiatora strona zachodnia – widoczne nagromadzenie warstw korozji w postaci szaro – zielono – brunatnych zaplamień i zacieków na powierzchni metalu, brak głowni miecza, otwory po kulach w strukturze odlewu.
   
   
   
5. Rzeźba gladiatora strona wschodnia – widoczne nagromadzenie warstw korozji w postaci szaro – zielono – brunatnych zaplamień i zacieków na powierzchni metalu, brak głowni miecza, otwory po kulach w strukturze odlewu.
   
   
   
6. Pylon zachodni – oczep, widok z tyłu. Brak elementów kamiennych pod podstawą rzeźby na skutek destabilizacji konstrukcji górnych fragmentów pylonu, destrukcja struktury wapiennych ciosów i spoin.
   
   
   
7. Pylon zachodni – oczep, widok z tyłu. Widoczna destrukcja i dezintegracja ciosów wapiennych pod podstawą rzeźby.
   
   
   
8. Fragment powierzchni pylonu zachodniego. Widoczna destrukcja lica kamiennych ciosów oraz spoin z powodu nagromadzenia „konglomeratu” ciemnych zanieczyszczeń w postaci grubych i twardych nawarstwień oraz dezintegracji strukturalnej skalcytowanego wapienia.
   
   
   
9. Pylon wschodni – widoczna spodnia powierzchnia podstawy rzeźby z odłamanymi i skorodowanymi elementami służącymi do mocowania odlewu figury na oczepie pylonu.
   
   
   
10. Górna powierzchnia pylonu po demontażu rzeźby gladiatora.
    
    
    
11. Demontaż rzeźb gladiatorów.
    
    
    
12. Pylon zachodni widok z tyłu – prace oczyszczania fragmentu pylonu metodą strumieniowania powierzchni kamienia drobnym kruszywem.
    
    
    
13. Przemurowania wapiennych ciosów oczepu na pylonie wschodnim.
    
    
    
14. Pylon wschodni – wklejenie konstrukcji z prętów nierdzewnych w miejscu ubytków kamiennych ciosów dla wzmocnienia przyszłych rekonstrukcji.
    
    
    
15. Zdemontowane rzeźby gladiatorów przed i po zabiegu usunięcia nawarstwień korozji z pozostawieniem naturalnej patyny brązu.
    
    
    
16. Naprawa elementów konstrukcji spodniej części podstawy odlewu służących do mocowania figury na murowanym pylonie.
    
    
    
17. Głowa postaci gladiatora z uszkodzeniami metalu w postaci otworów po ostrzelaniu struktury odlewu kulami.
    
    
    
18. Rzeźba z pylonu zachodniego w trakcie konserwacji z widocznym wykonaniem modelu głowni miecza.
    
    
    
19. Montaż odlewu rzeźby na pylonie z wykorzystaniem konstrukcji mocowanej pod podstawą figury kotwionej w betonowej nakrywie pylonu.
    
    
    
20. Założenie haków montażowych na krańcach płaskownika pod rzeźbą – przed zakotwieniem haków w betonie.
    
    
    
21. Ręka z mieczem gladiatora przed zespoleniem głowni miecza z rękojeścią.
    
    
    
22. Brama wjazdowa po konserwacji.
    
    
    
23. Pylon zachodni bramy. Widoczne oczyszczenie powierzchni lica kamieni z wtórnych nawarstwień zanieczyszczeń, naprawa spękań i rozwarstwień murowanego pylonu, uzupełnienie ubytków kamieni, rekonstrukcja spoin, usunięcie szkodliwych warstw korozji z powierzchni rzeźby gladiatora, rekonstrukcja głowni miecza, uzupełnienie ubytków metalu.
    
    
    
24. Pylon wschodni bramy. Widoczne oczyszczenie powierzchni lica kamieni z wtórnych nawarstwień zanieczyszczeń, naprawa spękań i rozwarstwień murowanego pylonu, uzupełnienie ubytków kamieni, rekonstrukcja spoin, usunięcie szkodliwych warstw korozji z powierzchni rzeźby gladiatora, rekonstrukcja głowni miecza, uzupełnienie ubytków metalu.
    
    
    
25. Pylon zachodni. Rzeźba gladiatora po konserwacji. Widoczne usunięcie szkodliwych warstw korozji z powierzchni metalu z pozostawieniem naturalnej patyny brązu, rekonstrukcja głowni miecza, uzupełnienie ubytków formy po kulach oraz brakujących guzów zdobiących krawędzie tarczy, pokrycie powierzchni brązu warstwami PME oraz woskiem mikrokrystalicznym.
    
    
26. Pylon wschodni. Rzeźba gladiatora po konserwacji. Widoczne usunięcie szkodliwych warstw korozji z powierzchni metalu z pozostawieniem naturalnej patyny brązu, rekonstrukcja głowni miecza, uzupełnienie ubytków formy po kulach oraz brakujących guzów zdobiących krawędzie tarczy, pokrycie powierzchni brązu warstwami PME oraz woskiem mikrokrystalicznym.

Prace konserwacyjne wykonała pod kierownictwem mgr Ireny Rzeźniczek i konserwatora dzieł sztuki mgr Rafała Rzeźniczka Galeria Sztuki „Autor” z Opola. Roboty konserwatorskie zostały zaakceptowane i bardzo dobrze ocenione przez Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Opolu.